Er is geld verdwenen uit mijn portefeuille. Is dat zo? Ik vergis me makkelijk. Zand erover. Een paar dagen later dezelfde vaststelling. Ben ik wel zeker? Liever twijfelen en doen alsof er niets gebeurd is. Bij de derde keer is elk excuus zinloos.

 « Pas toch op! Guinezen zijn niet te vertrouwen. Het zijn verraders en dieven. »
Zeg niet tegen een Malinees dat je naar buurland Guinée verhuist. Hun naam is er roetzwart.
Praat niet met expats over vertrouwen in de lokale bevolking. Libanese gezinnen laten Senegalese meisjes komen om het huishoudelijke werk te doen. Toen ik hier aankwam met een Malinese nanny werd haar zelfs door Guinese moeders gevraagd of zij niet iemand kende in haar land die hier zou kunnen komen werken.

Ik weiger steevast mee te gaan in dergelijke verhalen met hun zo gezegde bewijzen. Mijn vertrekpunt is weliswaar aftastend maar altijd vertrouwend, tot de vaststelling van het tegendeel. En tot mijn grote spijt kwam die en zorgde voor een waar cultureel conflict.

Ik spreek over mijn ontdekking, voornamelijk met Guinese vrienden. In bovenvermelde middens verspreid ik mijn ervaring schaars. Ik word er aan herinnerd dat een directe confrontatie met de dader moet vermeden worden. Of je zegt het niet of je zegt het via een tussenpersoon.

Op staande voet ontslaan zonder nadere uitleg, is één van de adviezen. Een excuus kan gebruikt worden voor een vlotter verloop. Beide partijen weten genoeg wat er gebeurd is. Belangrijk hier is dat niemand wordt beschuldigd met als gevolg geen bekladde naam en de familie van schande gevrijwaard. Verantwoordelijkheid slaat als het ware een persoon over in deze cultuur. De schaamte voor de neef die ons introduceerde is nog groter dan voor de dader zelf.

De tweede raadgeving luidt ‘gewoon’ doorgaan. Je roept iedereen samen en zegt wat er gebeurd is. Zo weet men dat je op de hoogte bent en houdt de dief zich gedeisd. Ik kan me ook hier niet in vinden en voel opstandigheid. Hoe kan deze zachte aanpak ooit bijdragen tot het witwassen van de Guinese naam? Diefstal is een enorm zwaar delict waarvan de schaamte loodzwaar weegt op de hele familie, dus beschuldigt men ‘uit respect’ niet.

Koppig liet ik de goede raad plaats ruimen voor mijn eigen laten-we-er-eens-over-praten-methode, wat resulteerde in hysterie. Er hoefde geen einde te komen aan onze samenwerking maar ik wou een bekentenis en begreep al snel dat ik die nooit zou krijgen. De spanning liep torenhoog op en de sfeer in huis werd onleefbaar. Er zat uiteindelijk maar één ding op en dat was vaarwel zeggen.

Ook omdat ik het onlangs met een Guinese vriend had over humaniteit, speelde al gauw de vraag door mijn hoofd of mijn beslissing humaan was. De verschrikkelijke ongelijkheid in middelen en salarissen werkt diefstal in de hand. Vandaar ook het grote aantal ‘bewijzen’. Ze is een contextuele dief. Ik maakte van haar een dief door mijn portefeuille niet rigoureus genoeg weg te stoppen.

Nu voel ik voor haar iets dat lijkt op compassie. Dat ze de kracht niet heeft om de waarheid onder ogen te zien en moet leven met de last van de leugen. Weer zo’n wees-zo-eerlijk-mogelijk-tegen-jezelf-instelling, maar er is nog iets anders. Mocht iedereen ontslagen worden die steelt op kleine en grote schaal dan zou de bevolking in humanere omstandigheden wonen. De vergelijking hangt met haken en ogen aaneen en de stelling geldt voornamelijk op grote schaal. Maar ergens klopt het toch, niet?

 

TIP 25
De onmenselijke ongelijkheid in middelen en levensomstandigheden op deze wereldbol went nooit!