Laatst hoorde ik iemand met enige verontwaardiging praten over de kromme lijnen in de dikwijls tien verdiepingen tellende flatgebouwen van de Guinese hoofdstad. Niet recht genoeg of te afgelijnd. Altijd van iets te veel of te weinig. Altijd reden tot klagen.

In de tuin hebben wij, westerlingen, graag enige nonchalance. Het is een overblijfsel van de Engelse landschapstuinen uit de 18^e eeuw. De inrichting ervan is zo uitgedokterd dat hij organisch gegroeid lijkt. Binnenshuis mag het dan weer op een rijtje, vooral de schakelaars en de stopcontacten. Mijn vriendin Sophie vertelde dat ze bij de bouw van haar hotel in Djenné de tuinman niet uitgelegd kreeg dat hij niet alle bomen op een rijtje moest planten. Anderzijds stonden de twee stopcontacten, die de elektricien in elke kamer installeerde, zelden precies onder elkaar. Je moet het maar weten, je moet het maar zien.

Het heeft te maken met bewustwording en dus met opvoeding. Je hebt bewustwording van tandverzorging bijvoorbeeld, of van verantwoorde afvalverwerking. Daar word je niet mee geboren. Er is dus ook zoiets als de bewustwording van de rechte lijn. Ik denk aan het rationalisme dat de Franse Revolutie met zich meebracht, en kom dan vanzelf bij de renaissance, de Romeinen, de Grieken en verder terug.

Weinig blijft echter over van oude Afrikaanse architectuur, de Noord-Afrikaanse buiten beschouwing gelaten. Kijk rond in Guinese of Malinese dorpen en steden en het wordt een uitdaging een foto met een rechte lijn op te maken. Een rechte lijn leer je zien, zoals je ook leert kijken naar kunst. Ik had het hier nog nooit over Christo of Marcel Duchamp, maar kan me de reacties inbeelden als ik het zou hebben over hun bedoeling of meer nog over de kosten. Nu ja, gelijkaardige reacties kan ik me ook in Europa voorstellen.

Een doorsnee Guinese bouwvakker heeft geen oog voor de rechte lijn. Net zoals de betekenis van woorden of getallen is ook de rechte lijn hier relatief. Het heeft weinig zin zich eraan te ergeren. Het is een feit dat je in de architectuur van Conakry, ook in de hoogbouw, wel rechte constructies maar geen zuivere rechte lijnen ziet. Rustgevender is het om deze verschillen te begrijpen. Het is het proberen waard.

TIP 22
Klagen is slecht voor de gezondheid. Prettig verbaasd zijn daarentegen houdt het goede humeur levend.